top of page
Praca w kawiarni

co robić & jak pomóc

CO ROBIĆ & JAK POMÓC

Co znajdziesz na stronie?

1. Zjawisko stalkingu.

2. Stalking uznany przez CDC za problem zdrowia publicznego.

3. Co robić, w jaki reagować na stalking?

4. Co czuje pokrzywdzony? W jaki sposób może się zachowywać.

5. Dziennik incydentów - jak ważne jest dokumentowanie prześladowania.

6. Jak pomóc pokrzywdzonym?

7. Przeczytaj, jak istotne są kampanie społeczne. Przykłady kampanii społecznych realizowanych na całym świecie.

Zjawisko  stalkingu.

Zjawisko stalkingu zaczęto analizować w latach osiemdziesiątych XX wieku, wraz z pojawieniem się często obserwowanych, niebezpiecznych i agresywnych zachowań wobec znanych postaci życia publicznego. Pierwsze publikacje dotyczące przestępstwa stalkingu pochodzą ze Stanów Zjednoczonych, gdzie najwcześniej je zidentyfikowano i użyto formalnie określenia „stalker”, bo już w 1989 r. media informowały o przypadkach stalkingu dotyczących gwiazd showbiznesu, m.in. o zamordowaniu aktorki Rebecci Scheaffer przez chorego psychicznie fana. 

Kilka lat wcześniej ofiarą stalkera stał się John Lennon, który został zastrzelony przez swego „psychofana”. Sprawcami stalkingu w tamtym okresie byli przede wszystkim chorzy, posiadający pewne zaburzenia psychiczne, fani. Zaczęto wówczas postrzegać stalking jako zapowiedź przemocy, której sprawca może w przyszłości użyć wobec swojej ofiary. 

Aktorka Jodie Foster była przez długi okres ofiarą stalkingu. Jej  prześladowcą okazał się John Hinckley. Z powodu odrzucenia przez gwiazdę, mężczyzna dokonał zamachu na prezydenta Ronalda Regana. Przed atakiem wysłał Foster list, w którym  napisał: „Będziesz ze mnie dumna. Miliony Amerykanów będą mnie – będą nas kochać”. Nękanie aktorki rozpoczęło się od emisji filmu, w którym Jodie Foster wcieliła się w rolę prostytutki. Sprawca uroił sobie, iż w przeszłości był z nią związany, z racji czego musiał jej pomóc, by przestała się prostytuować.

W filmie „Przylądek strachu” („Cape Fear”) z 1991 r. w reżyserii Martina Scorsese, główny bohater po czternastu latach więzienia wychodzi na wolności. Przyświeca mu jeden cel – zemścić się na swoim obrońcy. Zachowanie byłego więźnia polega na uporczywym nękaniu. Rodzina obrońcy staje się obiektem prześladowania, a ich życie zamienia się w koszmar. W finale dochodzi do śmiertelnej rozgrywki między byłym więźniem a adwokatem.

O poważnym traktowaniu problemu stalkingu w USA, Kanadzie świadczy nie tylko wydanie ustaw umożliwiających zwalczanie działań stalkerów i zapobieganie im, ale też przeprowadzenie szeregu badań oraz kampanii społecznych obowiązujących na terenie całego kraju. Część z tych kampanii jest z powodzeniem wcielana i kontynuowana w krajach Unii Europejskiej. Organy ścigania mają ścisłe procedury, które są wdrażane w przypadku przestępstw z nienawiści.

Poza medialnymi prześladowaniami celebrytów w USA, warto przypomnieć także sprawę morderstwa Miss Polski z 1991 r. – Agnieszki Kotlarskiej, która w 1996 r. zginęła na ulicy z rąk swego prześladowcy. Stalker zamordował swoją ofiarę, kilkakrotnie raniąc ją nożem. Sprawca przez cały okres nękania twierdził, iż jego ofiara była księżniczką, on zaś jej krasnoludkiem. Niestety w Polsce nie wyciągnięto żadnych wniosków z opisanego zdarzenia, a przestępstwo stalkingu pojawiło się w Kodeksie karnym dopiero w 2011 roku.

W Stanach Zjednoczonych ofiarami stalkingu jest co roku 7,5 miliona osób. Z prowadzonych badań wynika, że ponad 85% ofiar prześladowania jest śledzonych przez kogoś, kogo znają, chociażby z widzenia. Około 1 na 5 ofiar prześladowania jest śledzona przez nieznajomego. Osoby w wieku 18-26 lat doświadczają najwyższego odsetka prześladowań. 11% ofiar prześladowania było nękanych przez 5 lat lub dłużej. 46% ofiar prześladowania doświadcza przynajmniej jednego niechcianego kontaktu tygodniowo.

Prześladowanie odgrywa ogromny wpływ na ofiary, bowiem 46% ofiar prześladowania nie wie co będzie dalej, 29% ofiar prześladowania obawia się, że prześladowanie nigdy się nie skończy. 1 na 8 zatrudnionych ofiar prześladowania traci pracę w wyniku wiktymizacji. 1 na 7 ofiar prześladowania przeprowadza się w wyniku wiktymizacji. Częstość występowania lęku, bezsenności, dysfunkcji społecznej i ciężkiej depresji jest znacznie wyższa wśród ofiar prześladowania niż wśród ogółu ludności, zwłaszcza jeśli prześladowanie obejmuje śledzenie lub niszczenie własności.

Badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych wskazują, że 76% kobiet, ofiar przemocy było prześladowanych przez swojego bliskiego partnera. 67% zostało fizycznie wykorzystanych przez swojego bliskiego partnera. 89% ofiar przemocy, fizycznie atakowanych, było prześladowanych przez 12 miesięcy poprzedzających ich zabójstwo. 54% ofiar zabójstw zgłaszało wcześniej prześladowanie na policję. Podkreśla się, że prześladowcą może być ktoś, kogo dobrze znasz lub wcale. Większość przypadków prześladowania dotyczy mężczyzn prześladujących kobiety, ale są również mężczyźni prześladujący mężczyzn, kobiety prześladujące kobiety, kobiety prześladujące mężczyzn. 2/3 prześladowców nęka swoje ofiary co najmniej raz w tygodniu, wiele dziennie, używając więcej niż jednej metody. 78% stalkerów używa więcej niż jednego sposobu nękania. Broń jest wykorzystywana do krzywdzenia lub grożenia ofiarom w 1 na 5 przypadków. Prawie 1/3 prześladowców prześladowała już wcześniej. Stalkerzy często zbliżają się do swoich celów, a ich zachowania szybko się nasilają.*

*statystyka pochodzi z badań przeprowadzonych w USA dostępnych na victimsofcrime.org Z uwagi na skalę problemu, szereg badań i statystyk dostępny jest na wielu stronach poświęconych uporczywemu nękaniu np. cdc.gov

Stalking
CDC.GOV

CDC.GOV

stalking, a hate crime, hate crimes, hate is a virus, hatred is virus, hejt, mowa nienawiści, warszawa, polska, poland, warsaw, law, lawyer, prawo karne, prawnik, adwokat, przemoc, violence

Stalking jest uznany za problem zdrowia publicznego. Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób (CDC) opracowało specjalne wytyczne, tzw. pakiety techniczne (identyczne jak w przypadku wytycznych chorób), aby pomóc państwom i społecznościom w wykorzystaniu najlepszych dostępnych metod, w celu zapobiegania przemocy.

 

Pakiet techniczny to zbiór strategii, które stanowią najlepsze dostępne metody na zapobieganie lub ograniczanie problemów zdrowia publicznego, takich jak przemoc. Mogą pomóc poprawić zdrowie i dobrobyt społeczności, składają się z trzech części. Pierwsza część to strategia, która określa kierunek lub działania zmierzające do osiągnięcia celu zapobiegania przemocy. Druga - podejście, obejmuje konkretne sposoby rozwijania strategii. Można to osiągnąć poprzez programy, zasady i praktyki. Dowody dla każdego z podejść w zapobieganiu przemocy lub związanych z nią czynników ryzyka są uwzględnione jako trzeci składnik. Pod pojęciem dowody, kryją się materiały poświadczające skuteczność opisywanych programów.

 

Były dyrektor CDC, dr Tom Frieden, napisał w American Journal of Public HealthExternal, że: "Pakiet techniczny sprawdzonych interwencji wyostrza i skupia to, co w przeciwnym razie mogłoby być mglistymi zobowiązaniami do „działania”, zobowiązując się do wdrożenia konkretnych interwencji znanych jako skuteczne. Pozwala to również uniknąć rozproszonego podejścia polegającego na stosowaniu dużej liczby interwencji, z których wiele ma tylko niewielki wpływ." 

Każdy pakiet techniczny ma służyć jako źródło informacji i podejmowania decyzji dotyczących profilaktyki w społeczeństwie, tak by w jak najlepszy sposób zapobiegać przestępstwom stalkingu, w których skład wchodzi przemoc psychiczna, fizyczna, seksualna, wykorzystywanie i zaniedbywanie dzieci, przemoc wśród młodzieży oraz wśród społeczności akademickich, przemoc w rodzinie i samobójstwa.

Co robić?

Co  robić ?

stalking, a hate crime, hate crimes, hate is a virus, hatred is virus, hejt, mowa nienawiści, warszawa, polska, poland, warsaw, law, lawyer, prawo karne, prawnik, adwokat, przemoc, violence
  • Nie komunikuj się z prześladowcą ani nie odpowiadaj na próby skontaktowania się z Tobą.

  • Zachowaj dowody prześladowania. Kiedy stalker podąża za Tobą lub kontaktuje się z Tobą zapisz czas, datę i miejsce. Zachowaj wiadomości e-mail, wiadomości tekstowe, wiadomości telefoniczne, listy lub notatki. Sfotografuj wszystko co ma związek z Twoim stalkerem, tj. wyrządzone szkody i wszelkie obrażenia, które powoduje prześladowca. Poproś świadków, aby zapisali to, co widzieli.

  • Skontaktuj się z policją. Stalker może również złamać inne prawa, robiąc takie rzeczy, jak napaść na Ciebie, kradzież lub zniszczenie Twojej własności.

 

  • Jeśli jesteś w bezpośrednim niebezpieczeństwie, zadzwoń pod numer alarmowy 112 (998 – straż pożarna; 997 – policja; 999 – pogotowie ratunkowe; 986 – straż miejska; 992 – pogotowie gazowe; 994 – pogotowie wodociągowe; 993 – pogotowie ciepłownicze; 991 – pogotowie energetyczne)

  • Powiedz rodzinie, przyjaciołom, współlokatorom i współpracownikom o prześladowaniu i szukaj ich wsparcia.

  • Powiedz pracownikom ochrony w swojej pracy, szkole, miejscu zamieszkania. Poproś ich, aby pomogli Ci i zwrócili uwagę na Twoje bezpieczeństwo.

  • Zaufaj instynktowi. Nie bagatelizuj niebezpieczeństwa. Jeśli uważasz, że jesteś w niebezpieczeństwie, prawdopodobnie tak jest.

  • Poważnie traktuj zagrożenia. Niebezpieczeństwo jest zazwyczaj wyższe, gdy prześladowca mówi o samobójstwie / morderstwie, lub gdy ofiara próbuje opuścić / zakończyć związek, zerwać kontakt.

  • Skontaktuj się z linią kryzysową, mogą pomóc w opracowaniu planu bezpieczeństwa, przekazaniu informacji o przepisach prawa, możliwościach wdrożenia, prawach pokrzywdzonych takich jak np. zakaz zbliżania się, kontaktowania się z ofiarą.

  • Opracuj plan bezpieczeństwa, obejmujący takie rzeczy jak zmiana rutyny, zorganizowanie miejsca pobytu i zabranie ze sobą znajomych lub krewnych. Ponadto zdecyduj z wyprzedzeniem, co zrobić, jeśli stalker pojawi się w twoim domu, pracy, szkole lub w innym miejscu. Powiedz ludziom, jak mogą ci pomóc.

  • Zastanów się nad wydaniem sądowego zakazu zbliżania.

stalking.org.pl | stalking | informacje | pomoc prawna
stalking.org.pl | stalking | informacje | pomoc prawna

Kiedy  masz  stalkera  możesz ...

  • czuć strach przed tym, co zrobi stalker

  • czuć się bezbronny, bać się o swoje bezpieczeństwo, możesz nie wiedzieć komu ufać

  • czuć się niespokojny, rozdrażniony, niecierpliwy

  • czuć się przygnębiony, beznadziejny, przytłoczony, płaczliwy lub zły

  • czuć się zestresowany, mieć kłopoty z koncentracją, spaniem lub zapamiętywaniem rzeczy

  • mieć problemy z jedzeniem, takie jak utrata apetytu, zapominanie o jedzeniu lub objadanie się

  • mieć retrospekcje, niepokojące myśli, uczucia lub wspomnienia

 

  • czuć się zdezorientowany, sfrustrowany lub odizolowany, ponieważ inni ludzie nie rozumieją, dlaczego się boisz

 

Są to powszechne reakcje na prześladowanie, nie jest to powód do wstydu czy izolacji!

Jest to powód to tego, aby zacząć mówić głośno o problemie, który Cię spotkał i reagować!

TO NIE JEST TWOJA WINA!

DZIENNIK   INCYDENTÓW

Jeśli padłeś ofiarą prześladowania, kluczowe może być prowadzenie dziennika incydentów i zachowań związanych z prześladowaniem. Rejestrowanie tych informacji pomoże udokumentować przestępcze zachowania, usystematyzować czyny sprawcy, miejsca, osoby, zdarzenia, o których możesz później zapomnieć. 

Dziennik incydentów powinien być wykorzystywany do rejestrowania i dokumentowania wszystkich zachowań związanych z prześladowaniem, w tym nękających połączeń telefonicznych, wiadomości tekstowych, listów, wiadomości e-mail, aktów wandalizmu i zagrożeń przekazywanych przez osoby trzecie. Zgłaszając incydenty do organów ścigania, zawsze zapisuj nazwisko i numer identyfikacyjny policjanta dla własnych rekordów. Nawet jeśli funkcjonariusze nie dokonają aresztowania, sporządzają pisemne notatki, a Ty możesz zażądać kopii lub wglądu do Twoich akt. 

Dołącz zdjęcia prześladowcy / prześladowców, filmy, nagrania, kserokopie listów etc., notatki policyjne i inne odpowiednie dokumenty. Przechowuj dziennik w bezpiecznym miejscu i powiedz  komuś, komu ufasz, gdzie masz swój dziennik. Możesz mieć dwa dzienniki, jeden zawsze przy sobie, drugi w bezpiecznym miejscu. W sytuacji kradzieży / napadu Twoje informacje zostaną przez Ciebie zachowane.

Dokumentowanie zachowania prześladującego może być trudnym i wyczerpującym emocjonalnie zadaniem, dlatego nie wstydź się prosić o pomoc, również psychologa!

stalking.org.pl | stalking | informacje | pomoc prawna

stalking.org.pl

Dziennik incydentów
Jak pomóc?

Jak  pomóc?

Image by Claudio Schwarz

Prześladowanie jest nieprzewidywalne i niebezpieczne. Nie ma dwóch podobnych sytuacji. Nie ma gwarancji, że to, co działa dla jednej osoby, będzie działać dla innej, ale możesz podjąć kroki w celu zwiększenia bezpieczeństwa.

1. Reaguj. 

2. Słuchaj.

3. Pokaż wsparcie. Zaoferuj swoje wsparcie.

4. Nie obwiniaj ofiary za przestępstwo.

 

5. Zapytaj, jak możesz pomóc.

 

6. Pamiętaj, że każda sytuacja jest inna. Pozwól osobie prześladowanej dokonać wyboru, jak sobie z nią poradzić.

 

7. Znajdź kogoś, z kim możesz porozmawiać o sytuacji. Dowiedz się więcej o przestępstwie stalkingu.

 

8. Podejmij kroki, by pomóc ofierze stalkingu w uzyskaniu pomocy prawnej, nakłoń ją do zgłoszenia sprawy organom ścigania.

 

9. Unikaj działań charakterystycznych dla stalkera, np. nie zaczepiaj obcej osoby na ulicy, nie śledź i nie podążaj za osobą prześladowaną, nie podejmuj kroków charakterystycznych dla stalkera.

 

Każdy kto chce pomóc, zawsze skontaktuje się z osobą prześladowaną, dotkniętą przemocą

i zapyta co może zrobić oraz jak pomóc, zaoferuje swoje wsparcie.

Nie będzie kontaktował się za pomocą zaczepiania w miejscach publicznych, chodzenia za nieznajomą osobą, rzucania oszczerstw oraz wyzwisk, osób trzecich, wątpliwych detektywów i wynajętych ludzi. Nie będzie powielał działań charakterystycznych dla stalkera, o których osoba dotknięta przestępstwem stalkingu nie wie. 

Każdy kto chce pomóc, po prostu zapyta czy i co może zrobić oraz w jaki sposób pomóc. Pokaże swoją siłę i będzie budował drugiego człowieka. Człowiek mądry zawsze zareaguje i da przykład poprzez swoje czyny, które zaczynają się od małych kroków, nawet tych okazywanych na odległość, w budującej wiadomości, geście etc. Gdyby takich kroków, okazywanego wsparcia i reakcji było więcej, to z pewnością można byłoby uniknąć części tragedii, które miały miejsce. Tyle tylko, że jak pokazują historie innych osób, ludzi prymitywnych i głupich są miliony, mądrych i odpowiedzialnych jest niewielu. A czasami wystarczy niewiele, by zrobić wiele i uratować komuś innemu życie. 

Kampanie społeczne

Kampanie
społeczne.

stalking, a hate crime, hate crimes, hate is a virus, hatred is virus, hejt, mowa nienawiści, warszawa, polska, poland, warsaw, law, lawyer, prawo karne, prawnik, adwokat, przemoc, violence

Na świecie jest realizowanych wiele kampanii społecznych mówiących o przestępstwie stalkingu, w które angażują się przede wszystkim młode osoby, a których celem jest zwiększenie, nagłośnienie, zainteresowanie, podniesienie świadomości i wiedzy na temat stalkingu, zmiana postrzegania, myślenia i postawy wobec tego obecnie coraz bardziej powszechnego problemu społecznego, który w dobie cyfryzacji można nazwać jedną z chorób cywilizacyjnych XXI wieku.

Odnosząc się do zjawiska prześladowania młodych osób, od ponad 20 lat w USA, w szkołach i na uniwersytetach prowadzone są kampanie przeciwko zjawisku stalkingu i cyberstalkingu, z roku na rok podnoszony jest poziom świadomości wśród młodych osób, a w kampusach działają specjalne grupy wsparcia. W Polsce te programy nie są realizowane, społeczeństwo nie jest informowane, nie jest świadome konsekwencji jakie dotykają jednostki, które zostały poszkodowane przez wymierzona w nie przemoc / hejt / stalking, a konsekwencje te są często tragiczne w skutkach lub prowadzą do tragedii.

W polskim społeczeństwie nie ma świadomości istnienia problemu, a co za tym idzie nie ma zainteresowania by go nagłośnić, co może dziwić szczególnie w kraju rozwiniętym, w którym wydawać by się mogło, że powinniśmy mieć świadome media, świadomych dziennikarzy, świadomych polityków i świadome organy ścigania. Rzeczywistość jest jednak inna, a otoczenie zamiast przeciwdziałać przestępstwom z nienawiści, popiera je poprzez próby wyśmiewania, ignorancji, zbywania, wykluczenia, poprawy swojego samopoczucia i próby zatarcia swoich kompleksów. O merytorycznej dyskusji na temat faktów nie ma mowy, zwłaszcza wśród celebrytek nazywających siebie dziennikarkami, którym stalking służy do atakowania innych osób i które to w medialnych przepychankach przywołują tragiczne wydarzenia bez względu na uczucia rodzin, które dotknęła tragedia. Nakreśla to jeszcze bardziej okrutny obraz polskiego społeczeństwa, promowany w medialnych potyczkach, o tym kto komu przyniósł wstyd. Promowanie bezmyślności niepopartej merytorycznymi argumentami, by wspomóc popularność medialnych krzykaczy, którzy czerpią fejm z tragedii, ale nie robią nic by wspomóc walkę z prześladowaniem i zapobiegać przestępstwom uporczywego nękania, to jest wstyd dla polskich mediów. O motywach przestępstw z nienawiści w stosownym dziale, a poniżej przykłady kampanii społecznych i programów zapoczątkowanych oraz realizowanych w USA, a kontynuowanych na całym świecie, z wyłączeniem Polski.

The Stalking Prevention, Awareness, & Resource Center (SPARC)

stalking, a hate crime, hate crimes, hate is a virus, hatred is virus, hejt, mowa nienawiści, warszawa, polska, poland, warsaw, law, lawyer, prawo karne, prawnik, adwokat, przemoc, violence
stalking
stalking
stalking, a hate crime, hate crimes, hate is a virus, hatred is virus, hejt, mowa nienawiści, warszawa, polska, poland, warsaw, law, lawyer, prawo karne, prawnik, adwokat, przemoc, violence
stalking, a hate crime, hate crimes, hate is a virus, hatred is virus, hejt, mowa nienawiści, warszawa, polska, poland, warsaw, law, lawyer, prawo karne, prawnik, adwokat, przemoc, violence

Centra wsparcia w ośrodkach akademickich & liczne publikacje naukowe dot. stalkingu

stalking, a hate crime, hate crimes, hate is a virus, hatred is virus, hejt, mowa nienawiści, warszawa, polska, poland, warsaw, law, lawyer, prawo karne, prawnik, adwokat, przemoc, violence

The Canadian Resource Centre for Victims of Crime.

stalking, a hate crime, hate crimes, hate is a virus, hatred is virus, hejt, mowa nienawiści, warszawa, polska, poland, warsaw, law, lawyer, prawo karne, prawnik, adwokat, przemoc, violence
stalking, a hate crime, hate crimes, hate is a virus, hatred is virus, hejt, mowa nienawiści, warszawa, polska, poland, warsaw, law, lawyer, prawo karne, prawnik, adwokat, przemoc, violence
stalking, a hate crime, hate crimes, hate is a virus, hatred is virus, hejt, mowa nienawiści, warszawa, polska, poland, warsaw, law, lawyer, prawo karne, prawnik, adwokat, przemoc, violence _ stalking _ informacje
bottom of page